Each one has to teach one 

Vanochtend namen we de boot vanuit de Nelson Mandela-gate in de haven van Kaapstad naar het beruchte Robbeneiland. Eens aangekomen in Robbeneiland had ik wat schrik dat er voortdurend een soort lugubere sfeer zou hangen. Ik wist dat het als gevangenis diende voor de anti-apartheidstrijders (enkel de zwarten leerde ik later), waaronder Nelson Mandela. We werden rondgeleid in bussen. Het eiland behoort namelijk tot het UNESCO werelderfgoed, dus ik neem aan dat je daar niet zomaar mag ronddwalen. In de bus had onze gids duidelijk haar lolbroek aangedaan. 'Fasten your seatbelts, because it's going to be a bumpy ride', riep ze als eerste om. Het ijs was meteen gebroken en de zware materie die ze ons dan zou vertellen voelde iets lichter aan. Er werd even gesproken over de nationaliteiten die in de bus aanwezig waren 'So many Dutch people, i hope you're not here to colonise again'. Dan had ze het kort over de oorspronkelijke vegetatie op het eiland, die blijkbaar bijna onbestaand is door de Australische eucalyptusplant (waarvan ik trouwens een tattoo heb) 'Someone from Australia? Please, if you go, take your trees with you'. De sfeer zat er goed in voor een plek als deze. (Dat is niet ironisch bedoeld.) 

"The triumph of humanity"

Hieronder is hoogstwaarschijnlijk de minst interessante foto die ik ooit heb genomen, maar ongetwijfeld de meest waardevolle. De meeste gevangenen werden ingezet om kalksteen te ontginnen, waaronder Nelson Mandela. Jaren later kwamen zij als vrije individuen weer terug naar het eiland om exact op die plek een steen neer te leggen ter nagedachtenis aan wat zij de 'university of life' noemde. Naast de zware werkcondities kregen de gevangenen de mogelijkheid om te communiceren in de beschutte grotten. Daar zouden de laag opgeleiden toegang krijgen tot de kennis van de hooggeleerde onder het mum van 'each one has to teach one'. 

Een op een miljoen 

Diezelfde spirit werd nogmaals bevestigd door een ex-gevangene die ons door de toen zwaarbewaakte gevangenis rondleidde. Toen we de poort binnenwandelde stond een iets oudere, klein van gestalte, maar zeer aandoenlijke man ons te woord. Allereerst leek hij wat schuw maar toen hij begon te vertellen viel mijn mond open. Zijn expressieve, luide stem galmde door de gangen en mijn ogen vulde zich met tranen. Gepassioneerd preekte hij over zijn zevenjarige gevangenschap, waarvan hij vijf jaar in de keuken heeft gewerkt en geslapen. Je kon werkelijk een speld horen vallen. Hoe vreemd of dubieus het ook klinkt maar hij was werkelijk trots dat hij in deze gevangenis zat. Enerzijds omdat hij deel uitmaakte van de strijd tegen apartheid, maar evengoed omdat hij als een geleerde weer naar buiten kwam. De gevangenen hier sloegen de handen in elkaar, en werkte mét elkaar, niet tegen elkaar. Ook al was hier ook verdeeldheid.